Onder misconcepten verstaan we begripsproblemen die voortkomen uit kennisoverdracht of kennisaanbod. Vaak gaat het om onderwerpen die complex of moeilijk zijn.

Om misconcepten te voorkomen zul je dus als docent dus niet alleen onjuiste en onduidelijke onderwijsinhouden moeten vermijden, maar ook afwijkende preconcepten moeten ontdekken en aanpakken.

Misconcepten gevolg van afwijkende preconcepten

Dit is makkelijker gezegd dan gedaan. Leerlingen nemen in de regel liever nieuwe kennis tot zich dan dat ze hun bestaande kennis verwoorden. Ze blijven bovendien nieuwe informatie aanpassen om een denkbeeld te bevestigen en uit te breiden, ook al is dit denkbeeld onjuist.

Zo kunnen misvattingen, inclusief misvattingen die voortkomen uit afwijkende preconcepten, blijven voortbestaan tot en met een studie in het hoger onderwijs.

Hoe voorkomen we misconcepten?

Een manier om een belangrijk deel van misconcepten te voorkomen is om afwijkende preconcepten op te sporen. Dit kunnen we doen door leerlingen aan het woord te laten. Zo maak je zichtbaar of ze de juiste veronderstellingen hebben. Wanneer dit niet het geval is, kun je als docent de leerling laten inzien dat zijn verklaring voor de situatie niet klopt, bijvoorbeeld door de juiste vragen te stellen.

Leerlingen zijn alleen bereid een verkeerd denkbeeld te verwerpen wanneer ze zelf ontdekken dat het fout is. Kies dus voor een onderwijsvorm die de leerling de gelegenheid geeft om zijn of haar denkbeelden bij te stellen. Zo kunnen we animaties, video, modellen, conceptcartoons, spelvormen, computerprogramma’s, et cetera inzetten.